Năm 1954 Ngô Đình Diệm được Mỹ đưa về nước hầu như với hai bàn tay trắng. Mọi rường cột của chế độ Diệm trong đó có các cơ quan bạo lực để bảo vệ chế độ đều do Mỹ dựng lên, nuôi dưỡng và kiểm soát, phải hoạt động theo quỹ đạo của Mỹ. “Đoàn công tác” của Cẩn nằm ngoài cái chung đó. Cho nên có thể nói, mọi kết quả to lớn mà “Đoàn công tác” thu được cũng như sự tồn tại của đoàn, cũng chính là kết quả của cơ quan mật vụ Mỹ thu được. Hơn nữa, với Mỹ, đây còn là kết quả của chính sách thực dân mới mang đậm tính đặc thù đầy sáng tạo Mỹ - Việt Nam Cộng hòa trong đó Mỹ luôn luôn giữ vai trò ông chủ.
Nói như vậy không có nghĩa là phủ định những gì là độc đáo, tinh hoa của “Đoàn công tác”, một cơ quan mật vụ có một không hai. Dân tộc Việt Nam trải qua mấy chục năm chiến đấu bảo vệ Tổ Quốc, các lực lượng cách mạng đã có nhiều thành tích to lớn, có nhiều kinh nghiệm chiến đấu và phương pháp cách mạng đúng và nhất là có chính nghĩa nên đã giành được thắng lợi cuối cùng. Ngược lại, đối tượng của cách mạng ngoài bọn đế quốc, thực dân hùng mạnh, còn có những người Việt Nam theo Mỹ. Không nói về đường lối phản động phi nghĩa dẫn đến những sai lầm và thất bại cuối cùng của họ, riêng về mặt chiến đấu họ luôn đối đầu với ta ở mọi chiến tuyến. Là người Việt Nam, họ cũng có đặc tính thông minh, gan góc và cũng dày dạn từng trải trong ngần ấy năm chiến đấu đương đầu với chính lực lượng vô địch của cách mạng Việt Nam. Sự thật trong đấu tranh không hiếm những nơi, những lúc chúng ta đã phải khó khăn chật vật vì phải đối phó với họ còn gay go hơn cả với thực dân đế quốc.
Trên mặt trận tình báo phản gián hiện tượng “Đoàn công tác đặc biệt miền Trung” của Ngô Đình Cẩn là một ví dụ khá điển hình rất đáng để cho chúng ta xem xét.
Sau Diệm, chế độ ngụy phơi trần bộ mặt tay sai Mỹ không thể ngụy trang nổi. Trong các cơ quan an ninh cảnh sát, người Mỹ thọc tay xuống nắm tận quận huyện cùng tham gia từng vụ việc. Tất cả tổ chức, lề lối làm việc bài bản thủ đoạn đều dập đúng theo khuôn bộ máy an ninh tình báo Mỹ. Bọn Mỹ bỏ tiền ra để thu kết quả, Việt Nam Cộng hòa là lính đánh thuê làm theo bài vở Mỹ. Thế nhưng trong giới an ninh cảnh sát Ngụy và cả chủ Mỹ của nó, vẫn luyến tiếc “Đoàn công tác”. Số đông nhân viên của “Đoàn công tác” lần lượt được sử dụng lại. Công việc đánh phá cách mạng đang dở dang được nghiên cứu chắp nối. Khoảng năm 1967 khi tên trung tá Nguyễn Mậu về làm trưởng khối đặc biệt, có đưa ra ý kiến khôi phục tổ chức của “Đoàn công tác đặc biệt miền Trung “bằng cách tập hợp lại những cán bộ, nhân viên trước đây đã làm việc cho đoàn này. Việc lập danh sách số - này bao gồm cả “cán bộ chuyển hướng” dễ sử dụng vào lực lượng cảnh sát đặc biệt đã được xúc tiến. Thế nhưng chúng ta đã phải chùn lại trước nhiều trở ngại không thể vượt qua. Trở ngại lớn nhất và chủ yếu là tổ chức và quyền hành của “Đoàn công tác” trước đây to lớn quá nó trực thuộc chóp bu Diệm-Nhu - Cẩn, lại không bị ràng buộc hạn chế gì về cơ cấu pháp lý và hành chánh. Cho nên nó đã thực hiện được thủ đoạn khống chế, khuyến dụ bằng “chính sách chuyển hướng”. Nay, trong khuôn khổ của cảnh sát đặc biệt, với một bộ máy nhà nước chia nhiều bè cánh luôn hằm hè nhau và sự lũng đoạn của bàn tay trần trụi Mỹ với tư cách là ông chủ chi tiền thì không dễ lừa mị được ai. Và nhất là cái thế tiến công trên cả ba mặt trận, cả ba vùng chiến lược với sức mạnh tổng hợp của cuộc chiến tranh nhân dân ở đỉnh cao của cách mạng Việt Nam đã dồn chúng đến tình trạng lúng túng, bị động phải đối phó ở khắp nơi, khiến cho chúng không thể hoành hành theo ý chúng được.
Tuy vậy, về các mặt hoạt động nghiệp vụ, các cơ quan an ninh tình báo Ngụy, nhất là ngành cảnh sát đặc biệt, vẫn rút kinh nghiệm qua hoạt động của Đoàn công tác để vận dụng vào việc đánh phá Cách Mạng có hiệu quả
HẾT
